Кредитнинг ўзбекча маъноси қарз дегани. Ислом динида олинган қарзни маълум келишилган вақтдан кейин айни миқдорда қайтариб беришга «қарз ҳасана» дейилади. Ошиғи билан қайтариб беришга келишилган қарзга эса рибо-судхўрлик дейилади. Сиз саволингизда сўраган қарз иккинчи турга киради. Бу Аллоҳ таъоло ҳаром қилган амаллардан. Унинг далили:
«Эй мўминлар, Аллоҳдан қўрқингиз ва агар чиндан мўмин бўлсангизлар, судхўрлик сарқитларини тарк қилингиз (яъни одамларга берган қарзларингиздан чиқадиган фойдани олмангиз)» (Бақара: 278).
«Эй мўминлар, (берган қарзларингизни) бир неча баробар қилиб олиш билан судхўрлик қилманглар! Аллоҳдан қўрқингиз! (Шунда) шояд нажот топгайсиз» (Оли Имрон: 130).
Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Еттита ҳалок қилувчи амаллардан сақланинглар!” Улар қайсилар? – деб сўрадилар. «Аллоҳга ширк келтириш, сеҳр, Аллоҳ ман қилган, ноҳақ одам ўлдириш, рибо ейиш...” – дедилар.
Яна бир ҳадисларида: «Аллоҳ рибо еювчи, едирувчи, гувоҳлари ва уни ёзиб қўювчиларни лаънатлади» дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Шуларга кўра банкдан кредит олиш ҳаром! Кимки тақво қилса, тирикчиликнинг ҳалол йўлига ҳаракат қилса, Аллоҳ унга енгилликларни беради. Бу Қуръон оятларининг маъносидир.
Ҳукумат хоҳ мусулмон, хоҳ кофир бўлсин унинг молини ноҳақ йўл билан олиб бўлмайди. Бунинг далили: “Албатта, Биз сизга ушбу Ҳақ Китобни (Қуръонни) одамлар орасида Аллоҳ қўрсатган йўл билан ҳукм этишингиз учун нозил қилдик. Сиз хоинларни ҳимоя қилгувчи бўлманг” Нисо сурасининг 105-оятининг тафсирида имом Қуртубий: «Бу сурада сўз етимларнинг, умуман одамларнинг молларини сақлаш ҳақида бормоқда, бундан маълум бўладики кофирнинг моли ҳам мусулмоннинг моли каби эҳтиёт қилинади, магарам Аллоҳ рухсат берган ўринларда олса бўлаверади» — дейдилар. Мубоҳ ўринлардан бири масалан, ғанимат. Агар мусулмон бўлса унинг молини ноҳақ йўллар билан олиб бўлмаслиги авлороқдир. Чунки, унда мусулмонларнинг ҳаққи ҳам бор, бу билан улар мусулмонларга ҳам зарар етказадилар.
Бақара сурасининг 188-оятида Аллоҳ таоло шундай дейди: «Мол –дунёларингизни ораларингизда ноҳақ - ҳаром йўллар билан емангиз! (яъни бир-бирингизни ҳақкингизни еманг)» бу оятнинг тафсирида имом Шавконий шундай дейдилар: «Бу оятнинг маъноси ислом умматининг ҳаммасини ва молларнинг ҳам ҳаммасини ўз ичига олади, ислом олишга рухсат бермаган ҳар қандай йўл билан олинган мол ҳаром ва ботил йўл билан олингандир». Ботил: босиб-тортиб олиш, ўғирлаш, қимор ва ҳоказолар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилинган ҳадисда «Молинглар, қонинглар ва обрўйинглар бир бирингларга ҳаромдир» дейилган (Муттафақун алайҳи).
Қайси ерлар Дорул Ислом ёки Дорул куфр эканини Шайхулислом қуйидагича тушунтирадилар: “Бирор ерни Дорул куфр, Дорул Ислом ёки Дорул Фасиқийн дея таърифлаш ўзгармас нарса эмас. Йўқ, чунки ерни бундай таърифлашлик унинг аҳолисига боғлиқдир. Мўминлар ва тақводорлар яшайдиган ҳар қандай ер, ўша вақт мобайнида Аллоҳнинг валийлари ери (яъни Дорул Ислом) ҳисобланади. Кофирлар яшайдиган ер ҳам худди шундай, ўша вақт мобайнида Дорул Куфр ҳисобланади. Ҳар қандай ерки, унда фосиқлар истиқомат қилса, ўша вақт мобайнида Дорул Фасиқийн ҳисобланади. Агар бирор ерни аҳолисини бошқа аҳоли алмаштирса, у ер ўша аҳолининг ери ҳисобланади. Бу худди масжидни ароқ сотадиган жойга, фоҳишахонага, фисқ ва зулм жойига ёки Аллоҳдан ўзгаларга ибодат қилинадиган черковга ўзгартирилганга ўхшайди. Бундай ҳолатда масжид, уни тўлдирган аҳолининг ўзгаргани сабабли, ўз мавқеини йўқотади. Ва аксинча, ҳар қандай ароқ дўкони, фоҳишахона ёки шу каби муассасалар Аллоҳ таолога ибодат қилинадиган масжидга айлантирилганда ўзининг бўлиб ўтган ўзгаришларга биноан ўз мавқеини ўзгартиради” («Мажмуъул фатава» 18/281).
Валлоҳу аълам ...