Илм сўз ва амалдан олдин эканлиги ҳақида
Бухорий раҳимаҳуллоҳ шундай дедилар: илм сўз ва амалдан олдин эканлиги ҳақидаги боб. Далил: «Бас, (эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), ҳеч қандай ҳақ илоҳ йўқ, магар Аллоҳгина бор эканлигини билинг ва ўз гуноҳингиз учун, ҳамда мўмин-мўминалар(нинг гуноҳлари) учун мағфират сўранг!» (Муҳаммад: 19). (Аллоҳ таоло) сўз ва амалдан олдин илм билан бошлади.
Бухорий: у киши имом Муҳаммад ибн Исмоил ибн Иброҳим ал-Бухорийдир. Машриқдаги Бухоро шаҳрига нисбат берилади. Ҳадис аҳлининг имоми, ҳифзда мустаҳкам бўлган (раҳимаҳуллоҳ). Аллоҳнинг Китобидан кейинги китобларнинг энг саҳиҳи бўлмиш «ас-Саҳиҳ» китобининг соҳиби.
Илм сўз ва амалдан олдин, деган сўзларидан мурод, амал фақат илмга асослангандагина нафи тегади. Жаҳолатга қурилган амал, ўз соҳибига фойда келтирмайди. Балки қиёмат куни муваффаққиятсизлик ва залолат бўлади. Амалдан олдин илмни ўрганишдан ўзга чора йўқдир.
«Далил», деган сўзлари, яъни, бобнинг ана шундай номланишига далил Аллоҳ таолонинг ушбу қовлидир: «Бас, (эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), ҳеч қандай ҳақ илоҳ йўқ, магар Аллоҳгина бор эканлигини билинг ва ўз гуноҳингиз учун… мағфират сўранг!» Демак, Аллоҳ таоло илмдан бошлади. Аллоҳ таолонинг: «Мағфират сўранг!», деган қовли эса, амалга ишорадир. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло илмни амалдан олдин қўйди. Чунки амал илм асосида бўлмаса, ўз соҳибига фойда келтирмайди. Демак, инсон авваламбор илмдан бошлайди. Сўнг билганига амал қилади. Ана шу асосдир.