Намоздан кейинги суннат зикрларни жўр бўлиб айтиш
Савол: Намоздан кейинги суннатда келган зикрларни жамоавий шаклда (жўр бўлиб) қайтаришнинг ҳукми нима?
Жавоб: Бу бидъатдир. Набий соллоллоҳу алайҳи ва салламдан ворид бўлмаган. (Суннатда) ворид бўлгани шуки, ҳар бир киши истиғфор айтиб, ўзи зикр қилади. Бироқ суннат шуки, намоздан кейин ушбу зикрни жаҳрий айтилади. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ушбу ривоят собит келганки: «Зикр айтиш билан овоз кўтарилиши, (Ибн Аббос) уларни эшитиш билан бурилиб кетган вақтларида бўларди». Ушбу (ривоят) кўпчилик бугунги кунда зикрни ичларида айтишларига хилоф ўлароқ уни жаҳрий айтиш суннат эканига далолат қилади. Баъзилар эса тасбиҳ (субҳаналлоҳ деб айтиш), таҳмид (Алҳамдулиллаҳ деб айтиш), такбир (Аллоҳу Акбар деб айтиш)ни қўйиб, фақат таҳлилни (Ла илаҳа иллаллоҳ деб айтиш) жаҳрий айтадилар. У билан буни орасига (бундай) фарқлов киритишни суннатдан бирор асосга эга эканини билмайман. Балки суннат жаҳрий айтишдир…
Муҳими шуки, демак рожиҳ сўз, намозлардан кейин зикрни шаръий кўринишда суннат экани ва бу уни суннатда жаҳрий айтилишидир. Овозни кўтариб айтилади деганимдан, безовта қилар даражада баланд кўтарилишини назарда тутганим йўқ. Бундай қилиш нолойиқдир. Шунинг учун ҳам одамлар Росул соллоллоҳу алайҳи ва саллам замонларида Хайбардан қайтиб келаётганларида овозларини баланд кўтаришди. Шунда айтдиларки: «Эй инсонлар, (овозларингизни) ўзларингиз (эшитадиган даражагача) паслатинглар». Демак (зикр айтишда овозни) кўтаришдан кўзланган мақсад, машаққат ва безовталик (туғдирмайдиган даражада) бўлишидир.
Шайх Муҳаммад ибн Солиҳ ал-Усаймин
Мажмуъ фатава Ибн Усаймин, (13/261-262).
Манба: Тавҳид форуми