Ва алайкумуссалам ва роҳматуллоҳ!



Бош ҳукмдорга Аллоҳ таолонинг Китоби, Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннати ва тўғри йўлдаги халифаларнинг -розияллоҳу анҳум- йўлига маҳкам боғланган ҳолатда халқига самимий, раъиятини муҳофаза қилиш ҳамда уларга фойдали бўлган нарсаларни рўёбга чиқариш ва улардан зарарни даф қилишликка саъй-ҳаракат қилиш вожиб бўлган ишлардандир. Халққа унга (ҳукмдорга) самимий ёндашишлари, давлат ишларида унга кўмак бериш, унинг (давлатнинг) мавжуд эканини сақлаш, унга (ҳукмдорга) яхши ишда бўйинсуниш вожиб бўлади. Шунга кўра ҳукмдор ўз ижтиҳоди билан одамларнинг ишлари, ўзаро мубоҳ муомалотлари ва буйруқ ёки қайтариқ тарзида шаръий ҳужжат мавжуд бўлмаган, балки шариат уларнинг ихтиёрига топширган ҳаёт юмушларида фойдани рўёбга чиқариш ва улардан тартибсизлик зарарини даф қилиш нуқтаи назаридан икки томоннинг бирини уларга мажбурият қилиб юклашликни тўғри деб билса, уларга (халққа) унга бўйинсунишлари вожиб бўлади. Ҳамда бу борада унга итоатсизлик қилган кимса тажовуз қилувчи-(жиноятчи) деб эътибор қилинади.
Ана шулардан (бири): Вазирлик, соҳалар, муссаса ва мактабларда иш вақти ва ўрнини чеклаб бериш, фан лойиҳа ва дастурлари ҳамда таълим жадвалларини тузиб бериш ва шунга ўхшашлар билан ишни тартибга солишлик. Бу ишни бир ўлчов-(меъёрга) солади ва ундан энг мукаммал кўринишда фойдаланишликда кўмак беради. Агар буни у ёки унинг ноиби қилса, унга итоат қилишлик вожиб бўлади. Ҳамда унга итоатсизлик қилган ва тўғри деб билган нарсасида унга қарши чиққан кимсанинг қаршилигига жазо берган ҳолатда унинг таъзирини бериб қўйишга ҳаққи бор.
Шулардан (бири): Қуруқлик, денгиз ва ҳаво йўлларида юришлик чизиғини тартибга солиш. Автоулов, кема, тикучар ва шунга ўхшашларнинг бошқарувчи-(ҳайдовчи)ларига чекланган чизиқлар, маълум миқдордаги тезлик, вақти белгиланган учрашувлар, бошқарув-(ҳайдовчилик)да уларга изн берилганини исбот қиладиган ва унга яроқли эканликларига далолат қиладиган гувоҳномаларни олишлари мажбуриятини юклашлик. Транспорт воситалари ҳамда алоқа ҳайдовчиларига тинчлик, қон (тўкилмаслиги) ва бошқа фойдаларга риоя қилиш ҳамда тартибсизлик, чигаллик ва улардан келиб чиқадиган фалокат, хатар ва кўплаб фойдалар қўлдан кетишини тўсиш нуқтаи назаридан улар учун белгилаб берилган нарсаларга амал қилишлари вожиб бўлади. Кимда-ким бу борада қарши чиқса тажовуз қилганлардан бўлади. Ҳукмдор ёки унинг ноиби тинчлик, фойда ва ҳотиржамликни сақлайдиган ҳамда уни жиловлаб қўядиган ҳибсга олиш, ҳайдовчилик гувоҳномасини тортиб олиш ва баъзи уламоларнинг қавлига биноан молиявий жаримага тортиш, ҳайдовчиликдан уни маҳрум қилиш ва шунга ўхшашлардан иборат нарсалар билан унинг таъзирини бериб қўйишга ҳаққи бор. Қоидани бузган ҳолатда бошқасига жиноят қилган кимса ушбу тадқиқотнинг биринчи ва иккинчи мавзу масалаларида баён қилинганидек жон ва молга етказган (талофат)и товонини тўлайди.
Манба: http://www.alifta.net/Fatawa/fatawaDetails.aspx?BookID=1&View=Page&PageNo=3&PageID=607
Савол: Асосий (бош) ёки асосий бўлмаган кўчага қарши (юриш) ҳукми нима? Чорраҳани кесиб ўтишлик ҳукми нима? Бизни хабардор қилсангиз, жазакумуллоҳу хойрон!
Жавоб: Йўл қоидаларини бузишлик жоиз эмас. Чунки бу низом мусулмонларнинг фойдаси учун қўйилган. Ва бу ҳукмдорга итоатсизлик қилишдир. Дарҳақиқат, Аллоҳ яхши ишда уларга бўйинсунишликка амр қилди. Аллоҳ таоло деди: “Эй мўминлар, Аллоҳга итоат қилингиз, ва пайғамбарга ҳамда ўзларингиздан бўлган (яъни мусулмон) ҳокимларга бўйинсунингиз!”. (Нисо: 59).
Тавфиқ Аллоҳдандир. Аллоҳ таоло пайғамбаримиз Муҳаммадга, у кишининг аҳли оила ва саҳобаларига салавоту саломлар йўлласин.
Манба: http://www.alifta.net/Search/ResultDetails.aspx?lang=ar&view=result&fatwaNum=&FatwaNumID=&ID=9195&searchScope=3&SearchScopeLevels1=&SearchScopeLevels2=&highLight=1&SearchType=exact&SearchMoesar=false&bookID=&LeftVal=0&RightVal=0&simple=&SearchCriteria=allwords&PagePath=&siteSection=1&searchkeyword=217132216167032217138216172217136239191189#firstKeyWordFound