Мувозанат манҳажи ҳақида савол-жавоб
Аллома, муҳаддис, шайх Муҳаммад Носируддин Албоний роҳимаҳуллоҳнинг «Силсила ҳуда ва нур»нинг 850-кассетасида мувозанат манҳажи ҳақидаги сўзлари. У киши билан ўтган савол-жавоб қуйидагича бўлганди:
Савол: Эй шайхимиз, ҳақиқатда ўша биродарларимиз ёки мана бу ёшлар кўплаб нарсаларни жамлашди. Ана шулардан ушбу сўзларидир: Бидъати ва суннатга қарши курашиши маълум бўлган ёки бундай ҳолатда бўлмасада, бироқ аҳли сунна вал жамоанинг манҳажига боғлиқ масалаларда хатога йўл қўйган бидъатчи кимса ҳақида гапиришни истаган киши, у (бидъатчи)нинг қолган яхшиликларини ҳам эслаб ўтиши шарти билан гапиради. Улар ушбу ишни яхшиликлар билан ёмонликлар орасини мувозанат қилиш қоидаси деб номлайдилар. Ушбу қарашни тўғри деб биладиган баъзи кимсалар томонидан ушбу мавзуда китоб ва рисолалар ёзилди. Унда айтилишича, танқид қилишда ҳам аввалги зотларнинг манҳажидан юриш керак эмиш, яъники, яхши ишлар билан ёмон ишларни эслаб ўтиш шарт экан. Ушбу қоида амалда мутлақ қўлланадими ёки ушбу қоида қўлланилмайдиган ўринлар ҳам борми? Сиздан, Аллоҳ таоло сизга барака ёғдирсин, ушбу масалани муфассал ёритиб беришингизни хоҳлаймиз.
Жавоб: Тафсилот шуки: Барча яхшилик салафларга эргашишликдадир. Салафлар ушбу ишни қўллашармиди?
Савол: Шайх, Аллоҳ сизни Ўз ҳифзу-ҳимоясида сақласин, улар баъзи (ушбу масалада келган) ўринларни далил қилиб келтиришяпти. Мисол учун имомларнинг баъзи шиалар ҳақида айтган сўзи: фалончи ҳадисда ишончли, рофизийдир, ярамас. Шунга ўхшаш баъзи ўринларни далил қилиб келтиришяпти. Ушбу бобда келган минглаб далилларга қарамасдан, ушбу қоидаларига тўлалигича амал қилинишини хоҳлашяпти. (Ушбу далиллардан мисол учун): Каззоб, ҳадиси олинмайди, аблаҳ?
Жавоб: Бу бидъатчиларнинг йўлидир. Ҳадис илмида олим бўлган киши солиҳ, олим ва фақиҳ бўлган бошқа бир киши ҳақида гапириб туриб, ҳифзи ёмон эди деб айтса, бироқ у мусулмон эди, солиҳ, фақиҳ, шаръий ҳукмларни истинбот қилишда у кишига қайтиларди, деб айтадими?! Аллоҳу Акбар. Ҳақиқатда ушбу юқоридаги қоида жуда муҳим бўлиб, бир қанча фаръий масалаларни ўз ичига олгандир. Хоссатан ҳозирги замонда.
Бир инсон бошқа бир мусулмонни хатосини баён қилиш ўрнида, бунга ҳожат тушадими ёки йўқми, бир маъруза ташкил қилиб, унинг қилган яхши ишларини бошидан охиригача гапириб бериш керак экан-да?! Аллоҳу Акбар. Жуда ажабланарли, Аллоҳга қасамки, жуда ажабланарли ҳолат (шайх шу ўринда таажжубланганларидан куладилар).
Савол: Улар далил қилиб келтирадиган баъзи ўринларидан мисол учун: Имом Заҳабийнинг «Сияр Аълам Нубала»даги сўзлари ёки яна бошқа китоблардаги сўзлар. Шайхимиз ушбу ишларда фойда бор деган маънога йўйиб қўяркансиз. (Уларни ушбу қоидаларини) киши мисол учун ҳадис бобида мусулмонлар эҳтиёжманд бўладиган фойдаларни қўлга киритиш деган маънога йўяркансиз?
Жавоб: Эй устоз, бу ахир одоб бериш бобику. Гап мункарни инкор қилиш ва маъруфга буюриш масаласида кетяпти. Яъни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сизлардан кимки мункар ишни кўрса, уни ўзгартирсин…», дедилар. Энди мункарни ўзига ўхшаш бир мункар билан инкор қиласанми?! Нима эмиш, яхшиликларини айтиш керакмиш?!
Савол: Ёки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сен қандоқ ҳам ёмон хутба ўқувчи (маъруза қилувчи) экансан», дедиларда ва сен фалон, фалон ишларни қиларкансан, дедилар, деб айтишади. Яна ушбу мавзудаги ажабланарли ишларидан, айтишадики: Роббимиз азза ва жалла маст қилувчи ичимлик ҳақида айтган ўрнида унинг фойдаларини ҳам айтиб ўтдику?
Жавоб: Аллоҳу Акбар, улар фитна истагида ва таъвил илинжида муташобиҳ далилларга эргашишяпти. Субҳаналлоҳ! Мен уларда бизда йўқ бўлган нарсаларни кўряпман.
Манба: Тавҳид форуми