Шайх Усаймин насиҳати

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм

Бу насиҳат ҳукмдорларни кофирликда айблашга мубтало бўлган – эҳтимол баъзан тўғри хулоса қилишар, баъзан хато қилишар – адолатли ва инсофи борларга (илмдан) хабардор бўлган бир олимнинг насиҳатидир.

Бу насиҳат (кўчада дуч келиб қолган) ҳар қандай шахс томонидан эмас, балки аллома, фақиҳ, яхшиликка буюрувчи, ёмонликдан қайтарувчи, ҳақ билан (ботилни белини) синдирувчи инсон бўлмиш шайх Муҳаммад ибн Солиҳ ал-Усаймин роҳимаҳуллоҳ томонларидандир.

Савол берувчи айтадики: Уламоларни биридан шундай сўз эшитиб қолдим, амал эътиқодий (қалбда бажариладиган) ва амалий (тана аъзолари билан бажариладиган қисмларга бўлинаркан). Ва амал доим ҳам кичик куфр бўлмайди ва амалий куфр катта куфр доирасига кирмайди. Фарқи йўқ намозни тарк қиладими ёки бошқа ишни қиладими.

Жавоб: Бу баъзи уламолар наздидаги қоидадирки, куфр фақат эътиқодий (қалбдаги бузуқ ақида сабаб) бўлади ва амалий (тана аъзолари билан) куфр бўлмайди. Лекин саҳиҳ (тўғри гап) бунинг аксидир. Тўғриси шуки, гоҳида намозни тарк қилишга ўхшаш амалий куфр бўлади. Чунки Қуръон, Суннат ва саҳобаларнинг сўзлари намозни вожиб деб эътиқод қилса ҳам, уни (дангасалик билан) тарк этган кишини (ислом) миллатидан чиқиб кетганига далолат қилади. Мана шу рожиҳ (далиллари кучли) сўздир.

Лекин шу муносабат билан биродарларимиз ва ёшларимизни ҳукмдорлар ва улардан бошқаларни куфрда айблайшга (сабаб) қидириш энг катта ғам-ташвишлари бўлиб қолмаслигини хоҳлардим. Гўёки улар, фалончи кофир ёки кофир эмас деган масалаларда баҳс олиб бориш учун ҳаётга келгандек. Балки уларга Аллоҳ Ўзининг элчисига нозил қилган ибодатлар ва ундан бошқа масалалардан иборат (Аллоҳнинг) ҳад-ҳудуд (чегараларини) баён қилишда изланишлар олиб боришлари вожиб бўлади.

Ўзларини фалончи кофир ёки кофир эмас деган масалалар билан машғул қилиб қўйишга келсак, бу хато ва вақтни зое қилишдир. Бу ишлардан бирор фойда йўқ. Ҳатто (мақсадларининг) охири, яъни ҳукмдорлардан бирор ҳукмдорни кофир дейишгача боришганда ҳам, (буёғига) нима қилишади?

Қўлларидан бирор иш келмайди, балки фитна, тинчликни йўқолиши ва охири кўринмайдиган ёмонлик бўлади холос. Ва яна шу билан бирга, ҳукмдорни далил асосида эмас, балки ҳавои-нафслари асосида кофирликда айблашади.

Масалан, уларда диний ҳиссиёт ва диний рашк (қизиққонлик) бўлади-да, фалончи кофир деб айтиб юборади. Куфр сўзини айтган ёки куфр амалини қилган ҳар бир киши кофир бўлавермайди. Бунга Қуръон ва Суннат далолат қилади.

Қуръонда Аллоҳ азза ва жалла айтадики:

«Ким Аллоҳга иймон келтирганидан кейин (яна қайтиб) кофир бўлса, (Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлур). Лекин ким қалби иймон билан ором олгани ҳолда (куфр калимасини айтишга) мажбур қилинса, (унинг иймонига зиён етмас). Аммо кимнинг кўнгли куфр билан (яъни, диндан чиқиб, кофир бўлиш билан) ёзиладиган бўлса, бас, ундай кимсаларга Аллоҳ томонидан ғазаб ва улар учун улуғ азоб бордир» (Наҳл: 106).

Демак, Аллоҳ таоло мажбурланган кишидан куфр ҳукмини соқит қилди. Ҳолбуки бу киши куфр калимасини айтиб, куфр амалини қилган эди.

Суннатда эса Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўзининг ҳаққида ҳаддидан ошган бир киши ҳақида хабар бердилар. У киши ўзининг аҳли-оиласига ўлганда, уни оловда ёқиб, сўнг кулини денгизга сочиб юборишларини васият қилади. Айтадики: «Агар Аллоҳ менга қодир бўлиб (яъни қайта тирилтириб мени жазолашга қодир бўлиб) қолса, албатта мени бирор кишини азобламаган (қаттиқ) азоб билан азоблайди». Аҳли-оиласи айтган васиятини бажаришгач, Аллоҳ азза ва жалла уни жамлади (яъни кули денгизга сочилиб кетгач қайта тирилтирди). Ва ундан нега бундай қилдинг деб сўради? У айтдики: «Эй Роббим, бу ишни Сендан қўрққаним учун қилдим».

(Ҳадисдан) маълум бўмоқдаки, у ўз аҳли-оиласига ушбу васиятни қилган вақтда нима ҳақида шак-шубҳага борган эди? Албатта Аллоҳнинг қудрати ҳақида шак-шубҳага борган эди. Аллоҳ таоло уни қайта тирилтиришга қодир бўлмайди деб ўйлаган эди. Бухорий бу қиссани Ҳузайфа ва Уқба ибн Амр розияллоҳу анҳумолардан ривоят қиладилар. Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдиларки: «Сизлардан олдин ўтганлар ичида бир киши бўлиб, ўзининг (қилган) иши билан (Аллоҳга) ёмон гумон қиларди. Аҳли-оиласига айтдики: «Ўлганимда мени олингларда, иссиқ кунда мени денгизга улоқтиринглар». Улар шундай ҳам қилишди ва Аллоҳ уни жамлади. Сўнг айтдики: «Сени бу қилган ишинга нима ундади?» У айтдики: «Мени бу ишга фақатгина Сендан бўлган қўрқув ундади». Шунда (Аллоҳ таоло) уни кечириб юборди». Бу қисса «Саҳиҳайн»да ва улардан бошқа ҳадис тўпламларида келган.

Ва яна Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳ таоло мўмин бандасининг қилган тавбаси сабаб шодланишини хабар бердилар. Ҳудди мана бу кишини шодланиши кабики, бу одам устида таоми ва шароби бўлган туясини йўқотиб қўйди. Бир дарахт остида ёнбошлаб, ўлимини кутарди. Шунда (баногоҳ туясини) кўрди ва уни тизгинидан ушлаб, айтдики: «Аллоҳим Сен мени қулимсан ва мен сени Роббингман». Ўта қаттиқ шодланганидан хатога тушди. Ҳадисни тўлалигича келтирамиз. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдиларки: «Аллоҳ бандасининг Унга тавба қилган вақтдаги тавбаси билан, сизлардан бирингиз саҳрода туясида кетаётиб, таоми ва шароби унда бўлган ҳолатда туяси қочиб кетди. Ундан умидини узиб, бир дарахт олдига келди ва унинг соясида ёнбошлади. Дарҳақиқат туясидан умидини узган эди. Шундай ҳолатда бўлиб турганида, туя олдига юки билан келди. Уни тизгинидан ушладида, ўта шодланганидан: «Аллоҳим, Сен мени қулимсан ва мен Сени Роббингман» деган вақтдаги кишидан ҳам ортиқроқ шодланади. (Бу киши) ўта шодланиб кетганидан хатога тушди» (Муслим ривоятлари). Аллоҳим Сен мени қулимсан ва мен Сени Роббингман деган жумла, шак-шубҳасиз куфр калимасидир. Бироқ қаттиқ шодланиш сабабли рўй бергани учун афв қилинди.

Насиҳатим шуки, бу насиҳатимга фарзандларимиз ва ёшларимиз амал қилишади деб умид қиламан. Энг катта ғам-ташвишлари ва шуғулланадиган ишлари бундай масалалар бўлиб қолмасин. Яъни фалончи ҳукмдор ҳақида нима дейсан? Фалончи ҳукмдор кофир ва шунга ўхшаш сўзлар. Чунки бу ишлар бирор нарсани ҳал қилиб бермайди.

Яқинда мана Жазоирда рўй берган воқеаларда бизга ибрат бор. Жазоирда нима ишлар бўлди?! Адашмасам беш миллион одамни ёстиғи қуриди – талабалардан бири шайхни сўзларини бўлиб эллик минг одам ўлганини айтди – уч йил ичида эллик минг одам ноҳақ қирилиб кетди. Фарқи йўқ бу ўлганлар ҳукумат томониданми ёки оддий халқ томониданми. Бу ишларнинг бари ёмонлик ва бало сабабидандир.

Шунинг учун ёшлар ва аҳли-хайр бундай лафзларни ишлатишдан тийилишлари вожиб бўлади. Чунки бу ишдан ҳеч қандай фойда йўқ. Балки фақат ёмонлик, фитна ва тартибсизлик рўй беради. Аллоҳга ҳамдлар бўлсин, модомики бизда Аллоҳ томонидан ана ўша ишни очиқ куфр эканига аниқ-равшан далил бўлганда ҳам, бирор нарсани ўзгартиришга кучимиз етмаганидан кейин, (кофирликда айблашдан) нима наф бор?!

Аллоҳни Ўзи тавфиқ берувчидир.

«Лиқо баб ал-мафтуҳ», 127-кассета, 27 Муҳаррам, 1417 ҳижрий йил.

Манба: Тавҳид форуми